2022 çikolatada Salmonella mı yoksa bebek mamasında Cronobacter yılı olarak mı hatırlanacak? Yoksa son 12 ayda başka bir şey dikkatinizi çekti mi?
2020’den beri insanlara sadece koronavirüs, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden ayrılması ve etilen oksit kontaminasyonu hakkında konuşuluyormuş gibi geliyor. Durum böyle olmasa da, bu üç konu 2022 haber gündeminde yeniden yer aldı, bu yüzden önce onlara değineceğiz.
İtalya’da Listeria ve Birleşik Krallık’ta E. coli, birkaç ülkede Salmonella Mbandaka ve Yeni Zelanda’da Hepatit A salgınları, Salmonella tahin/helva olayı su yüzüne çıktı.
Bu yıl ayrıca salgınlar ve geri çağırmaların yanı sıra bazı farklı konuları da gündeme getirdi. Şampanyada uyuşturucu, evcil hayvan yemi kontaminasyonu, kuş gribi, haşhaş tohumu zehirlenmeleri ve zehirli alkol olayları da yaşandı.
Coronavirüs, gıda salgını ve bulaşı istatistikleri
Geçen yıl tahmin edildiği gibi, çoğu ülkede gıda kaynaklı salgın ve etkilenen sayıları 2020’ye göre arttı, ancak hala COVID-19 pandemisi öncesi seviyelerin altında. Bu durum, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) ve Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi’nin (ECDC) tarafından 2021’de yayınlanan salgınlar ve hastalıklarla ilgili raporla desteklenmektedir. Virüs ortadan kalkmadı ancak kısıtlamalar hafifledi, bu nedenle muhtemelen seviyeler düşecektir. 2022 rakamlarında tekrar yükselme yaşanabilir ve pandemi öncesi rakamlara dönebiliriz.
Etilen Oksit Vakaları
Hızlı bir hatırlatma olarak Belçika, Eylül 2020’de Hindistan’dan gelen susam tohumlarıyla ilgili uyarıyı yükseltti. Daha sonra keçiboynuzu zamkı gibi katkı maddelerinde bulundu. Gıda maddelerini dezenfekte etmek için etilen oksit kullanımına Avrupa’da izin verilmemektedir. Ulusal makamlar, geri çağırma ve geri çekme dahil olmak üzere farklı yaklaşımlar benimsemiştir. Avrupa Birliği, sorunu çözmek için kuralları birkaç kez sıkılaştırdı. Olay, AB Komisyonu’nun web sitesindeki ilgili sayfaların kaldırılmasıyla sona eriyor gibi görünüyor, ancak RASFF bildirimleri devam ediyor. Alert and Cooperation Network (ACN) raporuna göre bu, AB tarihindeki en büyük gıda geri çağırma operasyonuydu.
Büyük Fransız E. coli salgını
Fransa’da şimdiye kadar görülen en büyük E. coli-HUS salgınının arkasında donmuş pizzalar vardı. Nisan ayında üretimin durdurulmasının ardından Nestlé’nin Caudry’deki Buitoni fabrikasında faaliyetlerini yeniden başlatmasına izin verildi. Genel olarak, 56 doğrulanmış ve oratalama yaşı 6 olan iki kişi, Ocak ortası ile Nisan arasında hastalandı. Hemolitik Üremik Sendrom (HÜS) olarak bilinen 50 böbrek yetmezliği vakası vardı ve iki çocuk öldü. Hastalıkların çoğu Shiga toksini üreten E. coli (STEC) O26:H11 idi, ancak birkaç O103:H2 enfeksiyonu kaydedildi. Fransa’da, STEC sürveyansı yalnızca 15 yaşından küçük çocuklarda HÜS’e dayanmaktadır, bu nedenle muhtemelen çok daha fazla insan hastalanmıştır. Salgın suşları, hastaların evlerinden ve üretim tesisinden örnek alınan pizzalardan izole edildi. Pizza yapımında kullanılan unda da E. coli bulundu. Cezalar ve hukuki süreç devam etmektedir.
Çikolatada Salmonella
Şekerlemede Salmonella bu yıl önemli bir tema oldu. Ferrero tarafından Belçika’da üretilen Kinder çikolatasından kaynaklanan ve birçok ülkede 450 kişiyi hasta eden monofazik Salmonella Typhimurium salgınıyla başlıyoruz. Özellikle çocuklar etkilendi ve birçoğu hastaneye kaldırıldı. Aralık 2021 ile Haziran 2022 arasında insanlar hastalandı. Kanada’da dört, Amerika Birleşik Devletleri’nde bir vaka görüldü. Arlon tesisi, Nisan ayında kapatıldıktan sonra Eylül ayında temizlendi. Lüksemburg Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülen soruşturma sürüyor.
İsrail’de Strauss Group, bir ürünü geri çağırdı ve Salmonella nedeniyle Nisan ayında bir fabrikayı kapattı. Nof Hagalil’deki tesis Ağustos ayında yeniden faaliyete geçti. Elit ürünler, İsrail’de bildirilen ilgili hastalıklar nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Avrupa ve Birleşik Krallık’tan geri çağrıldı. Tahmini maliyetler 90 milyon dolar civarında.
Barry Callebaut, çikolatanın perakende zincirine girmemesine rağmen Salmonella kontaminasyonunun etkisini de hissetti. Şirketin finansal sonuçlarına göre maliyet 77 milyon dolardı. Belçika’daki Wieze fabrikası, Haziran ayında Macaristan’daki bir tedarikçiden alınan lesitinde Salmonella Tennessee’nin tespit edilmesinin ardından faaliyetlerine ara verdi.
Lesitin konusunda, potansiyel yer fıstığı kontaminasyonu nedeniyle Hindistan’dan gelen soya lesitini ile ilgili bir sorundan da bahsetmeye değer. Sorun, Almanya tarafından Nisan ayında bir RASFF uyarısıyla gündeme getirildi ve ABD dahil 60 ülkeyi etkiledi. İşleme sırasında çapraz kontaminasyondan kaynaklandığına inanılıyordu. Soya lesitini; çikolata, peynir, margarin ve salata sosu gibi çeşitli gıdalarda kullanılır.
Bebek Mamasında Cronobacter
Bebek maması sorununun ana kaynağı ABD’deki Abbott firmasının Nutrition’ın Sturgis, MI bitkisi çıkışlı Cronobacter’dir. Dört bebeğe Cronobacter bulaşmıştır ve bunlardan ikisi ölmüştür. Abbott, hastalıkların ürünüyle bağlantılı olduğuna dair kesin bir kanıt olmadığını söylemektedir.
Avrupa’da, Cronobacter nedeniyle Kasım ayında Slovakya ve Çekya’da bir bebek maması markası geri çağrıldı. Etkilenen keçi sütü formülü Goldim tarafından yapılmıştır.
Çekya’daki farklı bir üreticinin başka bir formülünde de Cronobacter tespit edilerek Moldova’ya gönderildi. Corinos House tarafından yapılan Numil ilk bebek sütü formülü Haziran ayında geri çağrıldı.
2022’nin başlarında, Avustralya gümrük yetkilileri tarafından numune alındıktan sonra bir grup KetoCal 3:1 Cronobacter için pozitif çıktı. Danone’nin sahibi olduğu Nutricia, etkilenen partinin Avrupa’da üretildiğini ve üretim tesisinden ayrılmadan önce negatif çıktığını söyledi.
Ayrıca 2021’de Almanya’da bir hastanede dört bebeği ve bir ölümü içeren bir Cronobacter sakazakii salgını olduğunu öğrendik. Bunun nedeni hastane karışımı probiyotik bebek formülüydü.
Şampanyada MDMA
2022’nin başlarında, yetkililer tarafından Avrupa’da ecstasy ile kirlenmiş şampanya hakkında bir uyarı yayınlandı. Almanya’da Şubat ayında sekiz kişi hastalandı ve biri öldü. Hollanda’da da dört hastalık vardı. Moët ve Chandon Ice Imperial şişelerindeki şampanya boşaltıldı ve mantarlar değiştirilmiş ve ecstasy olarak da bilinen saf sıvı MDMA ile doldurulmuştur. Soruşturma Europol ve Fransa, İtalya, Belçika, Almanya ve Hollanda’daki ajansları tarafından yürütülmektedir.
Monoetilen Glikol Geri Döndü
Brezilya’da 2020’de Cervejaria Backer bira fabrikası kontaminasyon vakasında 10 ölümle bağlantılı gelişmeler olsa da – para cezaları ve firmaya bira satışlarını yeniden başlatma onayı verilmesi dahil – mono etilen glikol başka nedenlerle manşetlere çıktı.
Toksik madde, evcil hayvan mamalarında izin verilen bir katkı maddesi olan propilen glikol yerine kullanıldı. Köpek maması üreten altı şirket dahil oldu: Bassar Pet Food, Peppy Pet, Upper Dog, Petitos, Pets Mellon ve FVO Alimentos. Beş tedarikçi Brezilyalı yetkililer tarafından listelendi: Tecnoclean Industrial, A ve D Quimica, Atias Quimica, Bella Donna ve Sabre Quimica. Yerel basın en az 15 köpeğin öldüğünü bildirdi.
Gıda Güvenliği Stratejileri
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2022‘den 2030’a kadar olan gıda güvenliği stratejisini başlattı. Hedeflerden biri, gıda kaynaklı ishalli hastalık vakalarının küresel ortalamasında 2030 yılına kadar yüzde 40 azalma. İlk ilerleme raporu 2024 yılında Dünya Sağlık Zirivesi’nde açıklanacaktır.
Aralık ayı başlarında FAO Konseyi, 2022-2031 yılları için FAO Stratejik Çerçevesi kapsamında gıda güvenliğine yönelik stratejik öncelikleri onayladı. FAO, ajansın gıda güvenliği programını uygulaması ve politika yapıcılar için uluslararası rehberlik, politika ve savunuculuk sağlaması için yatırımları teşvik edeceğini ve insan ile mali kaynakları güvence altına alacağını umuyor.
2015 yılında yayınlanan gıda kaynaklı hastalıkların yüküne ilişkin tahminlerin güncellenmesi için de çalışmalar başlatıldı. Gıda Kaynaklı Hastalık Yükü Epidemiyoloji Referans Grubu (FERG), sistematik incelemeler ve diğer çalışmalarla birkaç yardım çağrısı yaptı. 2025 için yeni bir rapor planlanıyor.
