Maruz Kalma Kaynakları ve Eşik Değer
Alfatoksin B1’in en büyük kaynağı kirlenmiş gıdadır. Daha nadir görülen durumlarda da insan vücudu bu maddeye domuz ve kümes hayvanları tarafından maruz bırakılmıştır. Bu yüzden Alfatoksin B1’e maruz kalma açısından en büyük riski beslenme teşkil etmektedir. Aflatoksin B1’e en temel gıdalarda bile rastlanabilirken sıcak ve nemli ortamlarda görülme ihtimali daha fazladır.
Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre, dünya çapında tolere edilebilen azami Aflatoksin B1 seviyesinin gıdalarda 1 – 20 µg ve diyet sığır yeminde 5 – 50 µg olduğu bildirilmiştir.
Patoloji
Aflatoksin B1 insanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir maddedir. Belli çevresel faktörlerle birleşip deriye nüfuz etmesi bu maddeyi tehlikeli hale getirebilir. Bu durumda, insan vücudunun en hassas organlarından olan karaciğerin ağırlığında azalma, hepatik hücrelerin büyümesine, yağlı infiltrasyona, kanamaya, fibroza ve safra kanalı proliferasyonuna sebep olabilir.
Risk Yönetimi ve Düzenlemeler
Aflatoksin B1 maruziyeti, tarlada mahsullerin kirlenmesini önlemeyi amaçlayan önlemlerle, hasat sonrası işlemlerle, depolamayla veya kirlenmiş malları veya hayvan yemlerinde kullanılan malzemeleri tespit etmeyi ve dekontamine etmeyi amaçlayan önlemlerle en iyi şekilde yönetilir.
Dünyadaki birçok ülke, gıdalardaki Aflatoksin B1’i yöneten kural ve düzenlemelere sahiptir ve bunlar, belirli gıdalar için izin verilen önerilen veya maksimum Aflatoksin B1 seviyelerini belirtirler.
Amerika Birleşik Devletleri
ABD gıda güvenliği düzenlemeleri, izin verilen maksimum seviyesi 0,5 μg olan süt haricinde, tüm gıdalarda diğer Aflatoksinlerle (B2, G1 ve G2) kombinasyon halinde Aflatoksin B1 için izin verilen maksimum 20 μg / kg seviyesi belirlemiştir. Bazı hayvan yemlerinde 100–300 μg / kg gibi daha yüksek seviyeler tolere edilebilir.
Avrupa Birliği
AB, kuru yemişler, kuru meyveler, tahıllar ve baharatlarda B1 türü için izin verilen maksimum seviyeleri 2-12 μg / kg arasında, bebek mamalarında ise izin verilen maksimum seviye 0.1 μg / kg olarak belirlemiştir. AB tarafından belirlenen hayvan yemlerinde Aflatoksin B1’e izin verilen maksimum seviyeler 5-50 μg / kg arasında değişmektedir ve bu seviyeler ABD’de belirlenenlerden çok daha düşüktür. Ülkemiz de Avrupa Birliği regülasyonlarını uygulamaktadır.
