Fipronil, fenilpirazol kimyasal ailesine ait geniş spektrumlu bir insektisittir (böcek öldürücü). Fipronil, GABA ve glutamat reseptörlerini bloke ederek böceğin merkezi sinir sistemini bozar. Böcekler, memelilere göre fiprinole daha hassas oldukları için fiprinol böcekler üzerinde kullanılır. Henüz, pireler arasında fipronile karşı önemli bir direnç görülmemiştir.
Çeşitli haşereler üzerindeki etkinliği nedeniyle fipronil, evcil hayvanlar ve ev hamamböceği tuzakları için pire kontrol ürünlerinde ve mısır, golf sahaları ve ticari çim için tarla haşere kontrolünde aktif bileşen olarak kullanılır. Yaygın kullanımı, kendine özgü etkilerini önemli ölçüde dikkat çeken bir konu haline getirmektedir. Bu yüzden fipronilin insan ve doğa üzerine etkileri araştırılmaktadır.
Fipronilin Kullanım Alanları
Geniş bir tarla ve bahçe bitkisi yelpazesinde bulunan başlıca güve, kelebek ve çekirge gibi böceklere ve toprakta bulunan böcek larvalarına karşı kullanılmaktadır. Çin’de pamuktan sonra ikinci en büyük bitki koruma pazarı olan pirinç böcek ilaçları alanında önde gelen ithal ürün haline gelmiştir. Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere hamamböceği ve karınca kontrolü için kullanılır. Ayrıca; tarla mısırı, golf sahaları ve ticari çim bakımı zararlılarına karşı kullanılır.
Sütte ve Yumurtada Fipronil
Fipronil normal şartlar altında süte direkt yollarla bulaşmaz ancak hayvanların yedikleri yemlerin içinde bulunduğu taktirde önce hayvanın yağ dokusuna, oradan da süte karışabilir. Böylece insan tüketimine sunulan sütün içerisinde fipronile rastlanır. Ayrıca, son yıllarda özellikle Güney Amerika’da fipronil direkt olarak hayvanlara da vurulmaya başlanmıştır.
Yumurtada fipronil sorunu 2017’de Avrupa ve Asya’da ortaya çıkmıştır. Avrupa Birliği’nden 15 ülkede, İsviçre, Birleşik Krallık ve Hong Kong’da tavuk ve yumurtalarda fipronile rastlanmıştır. Sadece Birleşik Krallık’da 700bin yumurta fipronille kontamine olmuştur.
Süt ve Yumurtada Fipronil Regülasyonu
Sütte Fiprinol kalıntı seviyesi 0,02 PPB’den yukarıda olmamalıdır. FAO’nun yayınladığı talimatnameye göre sütte belirlenen fiprinol kalıntı seviyesi budur. Avrupa Birliği kurallarına göre ise fipronil kalıntısı 0.005 PPB’yi aşamaz.
Yumurtada ise kabul edilen sınır (MRL) 0,02 PPB’dir.
